จัดตั้งหอรัษฎากรพิพัฒน์ ภายในพระบรมมหาราชวัง
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประกาศตั้งหอรัษฎากรพิพัฒน์ใน
วันที่ 4 มิถุนายน พ.ศ. 2416 เพื่อจัดวางหลักเกณฑ์ระบบการจัดเก็บภาษีอากร
ให้เป็นระเบียบมีแบบแผน ควบคุมเจ้าภาษีอากร ให้จัดส่งเงินรายได้แผ่นดินให้
ตรงตามกำหนดเวลา ถ้าผู้ใดละเมิดระเบียบแบบแผนการจัดส่งเงินภาษีอากรจะ
ถูกลงโทษอย่างเฉียบขาด โดยทรงแต่งตั้งให้เจ้าฟ้าจาตุรนตรัศมีเป็นผู้รับผิดชอบ
โดยมีเจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรรักษ์ (พระปิตุลา) เสนาบดีคลังเป็นที่
ปรึกษา และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯทรงควบคุมใกล้ชิด ต่อมาตั้งกรม
บัญชีกลาง ซึ่งมีหน้าที่รวบรวมพระราชทรัพย์ที่เป็นรายได้ส่งพระคลัง
ผู้ที่มีตำเหน่งทำงานในหอรัษฎากรพิพัฒน์ต้องทำงาน ณ สำนักงานตามเวลาทุกวัน
โดยมีเงินเดือนตอบแทน การปฏิรูปการคลังนี้เป็นการควบคุมรายได้ของรัฐให้เข้าสู่
พระคลังอย่างเต็มที่ทำให้ผู้ที่รับผิดชอบในการจัดเก็บภาษีอากรที่ปฏิบัติหน้าที่เฉื่อย
ชาหละหลวมหรือทุจริตฉ้อราษฎร์บังหลวงนั้นเดือดร้อน และการปฏิรูปการคลังได้
ประสบผลสำเร้จมากขึ้นเมื่อมีการตั้งสภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดินเพราะงานแรกของ
สภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดินคือตรวจสอบชำระภาษีของเสนาบดีกรมนาในคดีพระยา
อาหารบริรักษ์ และการออกกฎหมายพระราชบัญญัติต่างๆ
back