การกลับมานิยมบริโภคชาจีนในฐานะ “วัฒนธรรมชั้นสูง” ในกรุงเทพมหานครร่วมสมัย

ชื่อผู้แต่งนางสาวสกาวรัตน์ หาญกาญจนสุวัฒน์
หัวเรื่องfood habits -- thailand
culture diffusion -- thailand
tea -- thailand
thailand -- relations -- china
ปริญญาดุษฎีบัณฑิต
วัฒนธรรมจีน
บริโภคนิสัย -- ไทย
ชา -- ไทย
การแพร่กระจายวัฒนธรรม -- ไทย
ไทย -- ความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมกับต่างประเทศ -- จีน
อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต
ปีประพันธ์ / ปีที่สร้าง2555
ปีที่พิมพ์2555
more info
บทคัดย่อ
การบริโภคชาจีนเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมจีนที่โดดเด่นมากที่สุดสืบทอดมาอย่างยาวนานจากอดีตจวบจนถึงปัจจุบัน ในประเทศไทยการบริโภคชาจีนมิอาจนับได้ว่าเป็นวัฒนธรรมไทยดั้งเดิม แต่ทว่าก็มิอาจกล่าวว่าเป็นกระแสวัฒนธรรมที่เพียงผ่านเข้ามาและจากไปเช่นกัน การบริโภคชาจีนนั้น กรุงเทพมหานครร่วมสมัยเป็นแห่งหนึ่งที่มีความหลากหลายของการบริโภคชาจีนในฐานะ “วัฒนธรรมชั้นสูง” วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีความพยายามที่จะแสดงให้เห็นว่า ความนิยมบริโภคชาจีนในฐานะวัฒนธรรมชั้นสูงใช่ว่าจะเพิ่งเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในกรุงเทพมหานครร่วมสมัย อันที่จริงการบริโภคชาจีนได้เข้ามาสู่สังคมไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งในบรรดากลุ่มชนชั้นสูงตั้งแต่ช่วงกลางของสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นอย่างช้า และเคยรุ่งเรืองอย่างยิ่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การกลับมานิยมบริโภคชาจีนในฐานะ “วัฒนธรรมชั้นสูง” ในกรุงเทพมหานครร่วมสมัย มีลักษณะร่วมบางประการซึ่งเคยเกิดขึ้นมาก่อนหน้านี้แล้วในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เช่น การเขียนและตีพิมพ์เรื่องที่เกี่ยวกับการบริโภคชาจีน ชุดพระสุธารสในฐานะที่เป็นเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศ ชาจีนใช้เป็นของถวายพระและเทพเจ้า ความนิยมซื้อและขายปั้นชาจีนเพื่อการสะสม และการเป็นพื้นที่ทางสังคมสำหรับผู้ที่มีใจรักสิ่งเดียวกันได้มาพบปะแลกเปลี่ยนประสบการณ์ซึ่งกันและกัน เป็นต้น ความแตกต่างระหว่างช่วงสองสมัยนี้คือ ผู้เสพหรือผู้บริโภค กล่าวคือชาจีนในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและก่อนหน้านั้น ผู้เสพคือเจ้านาย ผู้มีบรรดาศักดิ์ และขุนนางชั้นสูง ในขณะที่ชาจีนในสมัยปัจจุบันได้แพร่ไปสู่ชนชั้นกลางระดับสูง ผู้มีฐานะ และปัญญาชน สะท้อนให้เห็นถึงสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป นอกเหนือไปจากนี้แล้ว การบริโภคชาจีนในฐานะ “วัฒนธรรมชั้นสูง” ในสังคมไทยยังแตกต่างไปจากวัฒนธรรมชาจีนดั้งเดิมที่ได้รับอิทธิพลจากปรัชญาในลัทธิเต๋า แต่มีความร่วมบางประการ เช่น สรรพคุณทางยา และการเป็นสัญญะของผู้มีอารยะและมิตรภาพ เป็นต้น